De vliegenier moet in een uitstekende lichamelijke en geestelijke conditie zijn om zijn beroep uit te oefenen, dat een zware verantwoordelijkheid inhoudt. Alleen gezonde mensen kunnen inderdaad: 

• Allerlei infecties en soms lastige omstandigheden tijdens de vlucht weerstaan «bruuske hoogte verschillen, hypoxie, uiterste temperaturen enz. »

• Reflexbewegingen en vrijwillige reacties hebben, die sneller en beter zijn dan bij vermoeide of zieken personen.

• Na een ongeval of na overlevingssituatie gemakkelijk herstellen van opgelopen wonden of oververmoeidheid.

• Een hoog moreel en gezond oordeel hebben.

• Rust en slaap

Het belang van rust en slaap moet worden beklemtoond. Het aantal uren nodige slaap is gewoonlijk hoger in warme streken dan in streken met een gematigd klimaat. In onze streken moet men acht uren of meer slapen. De mens, die weinig of slecht geslapen heeft, biedt minder weerstand aan het hoogte effect (vroegtijdige flauwte) en bij denkbeeldige vluchten in de drukkamer zijn de uitslagen van zijn psychotechnische testen minder goed. Er zijn operationele situaties, waarin talrijke diensturen zonder rust tussenin onvermijdelijk zijn. In dat geval kunnen wilskracht en motivering helpen tot het verrichten van opmerkelijke prestaties wat het uithoudingsvermogen betreft. Maar de vliegenier moet weten dat vermoeidheid, zelfs dichtbij de uitputting niet wordt gevoeld wanneer hij zich onder de invloed van de stress bevindt maar vlug optreedt bij de terugkeer naar een veiligere situatie. De opdrachten in ongewone streken (warme landen) of met veranderingen van uurcirkels (uurgordels) (Oost-West opdrachten) kunnen de operationele vermoeidheid doen toenemen en inslapen op de landingsplaatsen bemoeilijken. In dat geval zijn slaapmiddelen afgeraden want hun bijkomstige effecten (slaperigheid en geestelijke traagheid) duren nog vele uren na het opstaan (wekken) voort. Voldoende slapen is de hoofdfactor in de aanpassing van de piloot aan de operationele eisen met hun ongeregeld tijdschema. Het essentiële is dat de piloot per periode van drie dagen in totaal zoveel uren slaapt als hij normaal zou slapen in drie gewone dagen, alvorens een nieuwe dienstperiode te beginnen.

Regelmatige lichamelijke oefening is een essentiële voorwaarde voor een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid. De luchtdienst vergt (vereist) geen belangrijke lichamelijke inspanning maar wel een voortdurende spanning van de zenuwen, voornamelijk bij piloten die bij slecht weer en in formatie vliegen. Goede lichamelijke oefening zal het cumulatief effect van de zenuwspanning voorkomen en aanpassingsreacties aan de inspanning uitlokken (veroorzaken), in het ademhalingsstelsel, in de bloedsomloop en ook op musculair gebied. Die aanpassingsreacties, die men bekomt door de regelmatige praktijk van lichamelijke oefeningen kunnen worden vergeleken met die welke de piloot in staat stellen de hypoxie op grote hoogte en de versnellingen tijdens de vlucht te verdragen. Lichamelijke opvoeding en sport zijn absoluut noodzakelijk in de eenheden van de luchtmacht.

• De gymnastiek

Die alleen de harmonische en evenwichtige ontwikkeling van alle lichaamsdelen kan verzekeren.

• Spel en sport

Die het best passen voor het varend personeel zijn; zwemmen, schermen, volleybal, basketball, atletiek, tennis, pingpong, badminton en skiën. Skiën geeft een goede coördinatie van de vier ledematen. Boksen en catch zijn verboden.

• De applicatieoefeningen

Deze bereiden de piloot lichamelijk en geestelijk voor op overlevingssituaties in moeilijke omstandigheden vb. na een ongeval. Dat zijn: zwemmen, gebruikmaking van pneumatische kano ( dinghy drill), aanpassing aan koude en warmte, springen met het valscherm, schieten met vuurwapens en judo. 
 
 

 

De voeding 
 

Het dieet van het varend personeel verdient een bijzondere aandacht. 

• Effecten van zuurstofgebrek op de spijsvertering

Te weinig zuurstof in het bloed veroorzaakt een vertraging van alle organische functies  de spijsvertering ingegrepen:

• Vermindering en afremming van de samentrekking van de darmen (ingewanden) en daaruit volgt een vertraging van de afvoer van de voedingstoffen uit de maag.

• Vermindering van de maagsap afscheiding.

Op grote hoogte ledigt de maag zich dan zeer langzaam en bij gevolg moet men geen grote hoeveelheid voedsel opnemen voor een vlucht.

• De darmgassen en de effecten van de lage barometerstand

Aan de vorige effecten moet men op grote hoogte een zuiver mechanische factor toevoegen: de uitzetting van het volume van de darmgassen ten gevolgen van de vermindering van de barometrische totale druk (zie de wet van Boyle en Mariotte). 

De overdreven uitzetting van de darmgassen op grote hoogte kan buikkrampen veroorzaken, men moet dus het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen en specerijen vermijden, die een opeenhoping van gassen in de darmen veroorzaken.

Zoals :

• Het eten onmiddellijk voor de vlucht en gedurende de vlucht

De eigenschappen van het eten van de vliegenier, voor de vlucht en gedurende de langdurige vlucht zijn:

• Gemakkelijke verteerbaarheid ( dus warm voedsel).

• Afwezigheid van gasvorming ( dus geen vleeswaren)

• Rijk aan koolhydraten en meer in het bijzonder aan suiker. Suiker is het voedsel voor de inspanning.

Tabak intoxicatie 

Talrijke studies hebben het schadelijke effect van de tabaksrook bij de mens aangetoond. Tabaksmisbruik is nadeliger voor de vliegenier dan voor een andere persoon omdat hij buiten de schadelijke effecten van nicotine en  kankerverwekkende polycyclische koolwaterstoffen ook de effecten ondergaat van het koolmonoxide uit de smeulende tabak.

• Effecten van de nicotine

De nicotine is het voornaamste alkaloïde van de tabak. Tabak bevat ongeveer 2 à 4 % nicotine. Nicotine wordt niet door de smeulende tabak vernietigd en wordt ook in de mond van de roker opgenomen. Nicotine heeft een biologische en ingewikkelde werking, die afhangt van de ingenomen dosis: bij geringe dosis is nicotine een stimulans voor de zenuwknopen van het autonome ortho- en parasympatische zenuwstelsel. Bij grote dosis blokkeert nicotine de zenuwknopen. De nicotine werkt in hoofdzaak op het sympathische zenuwstelsel. Het is een cutane vasoconstrictor ( vernauwt het vaatstelsel van de huid)zijdoet de bloeddruk stijgen en versnelt het tempo van het hart.

De onmiddellijke effecten van de tabaksrook 

• Op de bloedsomloop

Versnelling van de hartslag en verandering van de T- golven van het EKG. Bij patiënten die aan angor (hartbeklemming) lijden komt de angorcrisis sneller voor wanneer ze voor de inspanningstest roken.

• Op de longfunctie

Ontaarding van de longfunctie met vermindering van de vitale capaciteit, dat is de maximale hoeveelheid lucht die men kan in – en uit ademen, en vermeerdering van het residuële volume, dat is de lucht die na uitademing in de longen blijft.

• Op de bloedsomloop

Het risico van een myocardinfarct of hartinfarct bij de rokers van 20 sigaretten per dag ligt 2,7 tot 7.2 keer hoger dan bij niet rokers. Endarteritis, dat is aderontstekingen van de onderste ledematen, met gevaar voor gangreen, komt veelvuldig voor bij zware rokers.

• Op de longfunctie

Ontaarding van de longfunctie met vermindering van de vitale capaciteit en vermeerdering van de residuële inhoud, met ontstaan van emfyseem, dat zijn gasbellen, en van een bronchus vernauwende factor, dat is een vernauwing van de luchtpijp takken. Chronische prikkeling van de slijmvliezen van de neus, keelholte en van de luchtwegen.

• Op de spijsvertering

Prikkeling van het maagslijmvlies en vermeerdering van het zuurgehalte van het maagsap, met vertraagde evacuatie van de spijzen uit de maag.

• Op het zicht

• Vermindering van de gezichtsscherpte door nicotinevergiftiging van de oogzenuw.

• Effecten van de kankerverwekende polycyclische, koolwaterstoffen

De tabaksteer is bijna zeker kankerverwekkend. Veldonderzoeken heeft uitgewezen dat de sterfte door longkanker 40 keer groter is bij zware rokers ( 30 sigaretten per dag) dan bij niet-rokers. Gemiddeld zijn er 10 keer meer sterfgevallen door longkanker bij rokers dan bij niet-rokers. 

 

• Effecten van koolmonoxide ( CO)

Er is ongeveer 4 % CO in de tabaksrook aanwezig. Die dringt in het bloed, verbindt zich met de bloedkleurstof ( hemoglobine) en vormt het carboxyhemoglobine. Bij personen, die regelmatig 20 sigaretten per dag roken, is er 8 % carboxyhemoglobine in het bloed. Het bloed van een roker, dat 10 % carboxyhemoglobine bevat op zeespiegelhoogte, bevat dezelfde hoeveelheid zuurstof als het bloed van een niet-roker, die zich op een hoogte van 3600 meter bevindt. Indien de niet-roker zich op 3000 meter bevindt, is de roker ( 20 sigaretten per dag) op 4500 meter. Hij is dus vroeger onderworpen aan de effecten van hypoxie, zijn weerstand aan hypoxie is dus kleiner. Het zicht bij nacht vermindert snel door een lichte hypoxie.

• Besluit

De verhoogde levensduur van de roker is 8 jaar kleiner dan die van de niet-roker. De beste raadt, die men aan een roker kan geven is, houd onmiddellijk op met  roken! 

Kan hij dat niet dan moet hij minder sigaretten roken en overschakelen op de pijp of de sigaar, die minder schadelijk zijn.

Vergiftiging door alcohol. 

Alcohol verschaft plezier als drank maar  heeft een zeer kenmerkende werking op het geestesvermogen. Hij ruimt bezorgdheid en last op en schept een sfeer van vreugde en sympathie en ook een volledig denkbeeldig gevoel van veiligheid. Wordt alcohol voor de maaltijd gedronken dan veroorzaakt hij een alcoholemie, die veel hoger is dan wanneer men alcohol na de maaltijd drinkt, zij is praktisch dubbel. Alcohol verbrandt langzaam in de weefsels (spieren en lever). Alcohol heeft een bijzondere affiniteit voor de grote hersenen en het ruggenmerg. Alcohol heeft een warmtegevende rol in het organisme. Verbranding van één gram alcohol brengt 7 calorieën voort. Alcohol is nochtans geen goed energetisch voedsel want:

• Hij brengt digestieve letsels mee: maag - en dikke darmontstekingen en leververharding of airhose.

• Hij veroorzaakt een neurologische en psychiatrische pathologie: zenuwontsteking en zinsverbijstering.

• Hij wordt niet opgeslagen maar onmiddellijk verbrand. Zelfs in kleine hoeveelheid gedronken oefent alcohol een belangrijke werking uit op het psychisch proces. Het besturen van een vliegtuig en het uitvoeren van een luchtopdracht vereisen van de piloot en van ieder lid van de bemanning integrale fysische, sensoriële en geestelijke werking van het organisme. De chronische alcohollijder moet uit de luchtvaart worden verwijderd. Het maatschappelijk alcoholemie (talrijke drinks in gezelschap) veroorzaakt een gemiddelde opname met een alcoholemie van 0.20 tot 0.50 gr (pro mille). Welnu men moet weten dat een gehalte van 0.50 gr % wordt bekomen door 3 à 4 glazen gewoon bier te drinken (bier bevat 4 % alcohol) en ook 3 à 4 glazen wijn, dat is een halve fles (wijn bevat 10 %) alcohol.

• Psychische effecten

In een eerste periode komt een gevoel van welbehagen op, dat veroorzaakt wordt door een overmaat van zelfvertrouwen. De effecten van alcohol zijn zeer belangrijk voor de aandacht, want alcohol kan vergissingen in de beoordeling teweeg brengen. Een alkoholemie van meer dan 0.2 gr % vermindert duidelijk de mentale vaardigheid van de vliegenier.

• Fysiologische effecten

Alcohol werkt door het gedeeltelijk gebrek aan zuurstof van de weefsels, waar die nodig is. Dit verklaart zijn belangrijke werking op het zenuwstelsel (toxische hypoxie). Als de werking van de hypoxie wordt bij die van de alcohol dan is het effect op de hoofdfunctie van de hersenen zeer ernstig en vermindert de weerstand van de vliegenier. De piloten moeten dus vermijden alcoholische dranken te drinken voor de vlucht. Na te veel alcohol te hebben gedronken moet de piloot 24 à 48 uur wachten om weer te vliegen. Zuurstof inademen werkt het effect van de alcohol niet weg,want alcohol verhindert zijn gebruik.Deze toxische hypoxie veroorzaakt een vertraging van de motorische antwoorden en de reflexen: de bewegingen worden minder nauwkeurig.

Geneesmiddelen en varend personeel 

De leden van het varend personeel zijn zoals alle mensen onderhevig aan ziekte, aan gevoelens van onbehaaglijkheid en aan vermoeidheid. Sommigen willen geneesmiddelen innemen zonder advies van de dokter (geneesmiddelen, die vrij worden bekomen) of krijgen geneesmiddelen door een dokter die niet vertrouwd is met de problemen van de luchtvaartgeneeskunde. 

Vele geneesmiddelen hebben bijkomstige effecten:

• Storingen van de bloedsomloop en ademhaling, die nochtans zeer belangrijke functies voor de aanpassing aan de lucht.

• Vermindering van het zicht en van het gehoor, die voor de vliegenier zo belangrijk zijn.

• Vermindering van de waakzaamheid en van bepaalde geestelijke eigenschappen die voor de veiligheid tijdens de vlucht zo noodzakelijk zijn.

Vaak legt de aard van de ziekte zelf, waarvoor het geneesmiddel is voorgeschreven, een vliegverbod op. In principe mag geen geneesmiddel door het varend personeel ingenomen worden , behalve in zeldzame uitzonderingen:

• Nivaquine voor het voorkomen van moeraskoorts (malaria) in warme landen.

• Druppels voor het vrijmaken (ontlasten) van de neus (vaporisator), maar met mate gebruiken.

• Bepaalde slaapmiddelen met weinig langdurige bijkomstige effecten alleen wanneer dat noodzakelijk is.

• Aspirine als pijnstillend middel met beperkte dosis.

• Bepaalde hypotensieve geneesmiddelen: diuretica met beperkte dosis.

• Bepaalde geneesmiddelen tegen jicht: Desuric, Xyloric.

Al die geneesmiddelen zouden moeten voorgeschreven worden.. AGARD, die  een medische raadgevende Commissie van de NAVO was, heeft een algemene regel uitgevaardigd: een vliegenier mag nooit geneesmiddelen gebruiken ten minste 8 uren voor een luchtopdracht en 16 uren voordien indien het geneesmiddel langdurige effecten heeft.  -Top- -Version Français-