Malaria
Wat is het?
Malaria is het gevolg van een infectie met de malariaparasiet door
overdracht via een mug, de Anophelesmug . Er bestaan 4 verschillende soorten,
elk met een specifiek ziektepatroon. De vervelendste en/of gevaarlijkste
is Plasmodium falciparum.
Wat doet het?
Na een incubatieperiode van gemiddeld 14 dagen komt er eerst een milde
hoofdpijn, een beetje koorts, wat pijn in de gewrichten, wat misselijkheid,
overgeven en diarree - allemaal weinig verdachte symptomen bij mensen die
een korte tijd in een endemisch gebied verbleven. Daarna treedt de ziekte
echter met typische koortsaanvallen op, met geelzucht en eventueel nog
andere symptomen, variërend in ernst.
Hoe kom je er aan?
Door een muggenbeet, meestal tussen zonsondergang en zonsopgang.
Diagnose
Door opsporen van de parasieten in het bloed: de dikdruppel techniek.
Maatregelen
Kinine, chloroquine, mefloquine of andere... afhankelijk van de resistentiekracht
van de parasiet. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) definieerde 3 gebieden
in de wereld: A, B en C: van weinig of geen resistentie tot zeer resistente
parasieten in een C-gebied. De artsen ter plaatse weten hoe dan best te
behandelen.
Voorkomen is beter dan genezen
Tijdens uw verblijf in een streek waar er besmettingsgevaar is voor
malaria, en al voordat u op reis vertrekt, moet je enkele veiligheidsmaatregelen
strikt in acht nemen.
1. Raadpleeg vooraf je huisarts en een gespecialiseerd centrum. Vraag
naar het risico op malariabesmetting in de streek die u bezoekt, en naar
de geneesmiddelen die je moet innemen om besmetting te voorkomen. Laat
je ook zorgvuldig inlichten over de wijze van inname en de mogelijke bijwerkingen.
2. Volg het voorschrift nauwgezet op, en blijf het preventieve middel
nemen tot vier weken nadat je uit de bewuste streek bent teruggekeerd.
3. In streken waar malaria voorkomt zijn enkele praktische voorzorgsmaatregelen
geboden. Slaap in muskietvrije kamers of gebruik een muskietennet dat bij
voorkeur met een insecticide werd behandeld. Draag van zonsondergang tot
zonsopgang kleren die je armen en benen bedekken. Wrijf onbedekte lichaamsdelen
in met een insectenwerend middel. Gebruik insecticide op basis van pyretrum,
verspreid door verstuiving (spuitbus), verdamping (op elektrisch verwarmde
plaatjes) of door verbranding van een antimuggenspiraal. Deze insecticiden
zijn niet duur en het efficiëntst binnenshuis en 's avonds.
4. Let steeds op symptomen van een malaria-infectie. Als je koorts,
hoofdpijn of spierpijn hebt, of als je moet braken of diarree krijgt na
je terugkeer uit een streek waar malaria heerst, raadpleeg dan onmiddellijk
je arts. Stel hem op de hoogte van de reis die je maakte.
Let op: malaria manifesteert
zich soms pas na een jaar. Het innemen van anti -malariamiddelen is zeer
belangrijk, maar deze middelen bieden geen absolute bescherming. Dus ook
wanneer je het geneesmiddelenvoorschrift nauwgezet hebt gevolgd moet je
bedacht blijven op malariasymptomen.
5. Malaria kan snel ernstige vormen aannemen en een fatale afloop
hebben binnen 48 uur na het verschijnen van de eerste symptomen.
6. Zwangere vrouwen, kleine kinderen en personen met chronische lever
- , nier - of hartaandoeningen kunnen beter niet op reis gaan naar landen
waar malaria heerst, tenzij het echt noodzakelijk is. Raadpleeg steeds
je arts.
Op de Travelfoon kunt u steeds inlichtingen krijgen over gele-koortsvaccinatie
(soms verplicht), risico's op malaria en maatregelen om besmetting te voorkomen,
en eventuele andere maatregelen die je moet nemen. De informatie wordt
voor ieder land afzonderlijk verstrekt.
De Travelfoon beschikt over een computergestuurd systeem. Als je een
telefoon hebt met toetsen kan je door gebruik van deze toetsen informatie
opvragen, ook na de kantooruren. (Druk op toets 1 voor informatie; als
je een toets hebt met een muzieknoot, druk dan eerst op deze toets. Hou
pen en papier bij de hand.)
Het nummer van de Travelfoon
is 0900/10110
Inentingen (03/247.62.11) alle dagen van 14 - 16u; di. om 17.30u.
Voor militairen van de Luchtmacht en lichtvliegwezen Landmacht
(02/7015495) alle dagen 8 – 16 u.
De preventie van de niet-
immune reiziger tegen malaria
Medicatie:
. chloroquine (Nivaquine® : 300 mg/week
in één inname)
. proguanil (Paludrine®: 1 of 2 x 100
mg/dag
. mefloquine (Lariam® : 1 x 250 mg/week)
is tweede keuze.
De optimale schemadata veranderen in functie van het betrokken land.
Wegens het groot risico voor de foetus zal men de aanstaande moeder
toch ook adviseren om externe beschermende maatregelen te treffen bij reizen
in weinig besmette gebieden.
Chloroquine en proguanil zijn de enige antimalariamiddelen die niet
verboden zijn voor de zwangere vrouw. Waar resistentie bestaat, kan men
mefloquine toedienen vanaf het tweede zwangerschapstrimester.
-
Bescherming tegen de vector
Een eerste aspect bestaat uit de bescherming tegen de vector, een
bescherming waarop de nadruk niet voldoende wordt gelegd. Herinneren we
eraan dat de Anopheles-mug nachtelijke voedingsgewoonten heeft. Repulsiva
en pulverisaties van insecticiden blijven volledig actueel. De doeltreffendheid
van het muskietennet werd aanzienlijk verhoogd, vooral sinds men het net
is gaan impregneren met pyrethrinoïden (insecticide), wat enkele manipulaties
vereist, gezien voorgeïmpregneerde muskietennetten nog niet op de
markt werden gebracht.
Wat de medicamenteuze preventie betreft, bestaat er geen unanimiteit
onder de auteurs. In aansluiting op een reeks baten - kosten analysen waarbij
de waarschijnlijkheid van overlijden door een malaria-aanval en het mortaliteitspercentage
door fatale reactie op het innemen van antimalariamiddelen werd vergeleken,
blijven er enkel drie substanties aan te bevelen:
. chloroquine (Nivaquine® : 100 mg/dag,
6 dagen op 7, of 300 mg/week in één inname)
. proguanil (Paludrine®: 1 of 2 x 100
mg/dag
. mefloquine (Lariam® : 1 x 250 mg/week).
Met betrekking tot de geneesmiddelen, bestaat het basisprincipe erin
de nieuwe substanties niet te misbruiken. Anders gesteld en afhankelijk
van het betrokken gebied, zal men systematisch gebruik maken van Chloroquine
(Nivaquine®) daar waar men zich redelijkerwijze aan een doeltreffendheid
mag verwachten;
Start: 1 week voor afreis. Voordelen van de vroege start: -intolerantie
en nevenwerkingen worden reeds waargenomen voor het vertrek, er blijft
nog tijd voor een alternatief -op het ogenblik van aankomst is er reeds
een "steady state" (voor bepaalde producten)
Einde : 4 weken na terugkeer.
In een gebied met een vatbaarheid (Centraal-Amerika ten noorden van
Panama, Haïti, Midden-Oosten, Pakistan...) blijft Nivaquine® de
eerste keuze vertegenwoordigen.
In een gebied met een matige resistentie (een gedeelte van Afrika Indië,
Maleisië, Indonesië...), moet de combinatie Nivaquine + Paludrine
worden aanbevolen.
In gebieden met een hoge resistentie (Brazilië, Columbië,
Ruanda, Congo, Thailand, Cambodja, Viëtnam...) is mefloquine (Lariam®)
een goede keuze.
Maloprim® moet gereserveerd blijven, en dit onder hematologische
monitoring, voor reizigers naar Papua Nieuw Guinea, de Salomoneilanden
en het zuiden van de Stille Oceaan.
De optimale schemata veranderen in functie van het betrokken land.
KAART VAN MALARIA
De raadpleging van de periodieke epidemiologische staten van de WGO
is in de praktijk onontbeerlijk; het is zeer waarschijnlijk dat de hier
vermelde kaart reeds geheel en al niet meer geldig is.
Zone A:
in deze landen is malaria (meestal P. vivax) vaak seizoengebonden en
profylaxe is niet altijd noodzakelijk.
S/ 3 tabl. Nivaquine® (à 100 mg) in één inname
bij de maaltijd, 1x per week
Zone B:
Zone C:
Landen* waar multiresistente Plasmodia werden gevonden:
S/ Lariam® 1 t./week
2e keuze: Chloroquine + Proguanil
3e keuze: Doxycycline 100 mg ’s avonds
Bronvermelding: Steylaerts C, Van Elslander Y. Febr. 1998
-Top-