Luchtziekte

    Inleiding 
     

    Luchtziekte wordt veroorzaakt door bewegingen van het vliegtuig en zijn gekenmerkt door braakneigingen en het zich ongemakkelijk voelen. Niet alleen in het vliegtuig kan men ziek worden door onnatuurlijke bewegingen want er is ook nog wagenziekte, zeeziekte, simulator ziekte enz. 

    Daarom spreekt men soms van bewegingsziekte (motion sickness) of cinetose, wat meer algemene termen zijn. 

    Veel leerling-piloten hebben last van luchtziekte tijdens hun opleiding, vooral in het begin en tijdens de overgang naar accrobatie -vluchten. Daarom is het nuttig deze leerlingen gerust te stellen met het feit dat ze in de meerderheid zijn en dat luchtziekte doorheen de verdere vluchten zal overwonnen worden. 
     

     Symptomen van luchtziekte 

    Meerdere symptomen zijn geassocieerd met luchtziekte 
     

    • lusteloosheid
    • hoofdpijn
    • ongemakkelijk gevoel in de maag( stomach awerness)
    • bleekheid
    • zweten
    • braakneigingen ( nausea)
    • braken
    • uitputtingsgevoel
     
     
    Alhoewel de symtomen meestal in deze volgorde verlopen, zijn er toch individuele verschillen. Bepaalde personen kunnen zich langere tijd ongemakkelijk voelen, zonder te moeten overgeven; andere hebben slechts een korte waarschuwingsperiode, braken dan en voelen zich onmiddellijk beter. 

    Luchtziekte beïnvloed op een negatieve manier de vliegopleiding en vermindert het prestatievermogen van de bemanning. Uiteraard zijn passagiers, zoals par's nog meer ontvankelijk voor luchtziekte, waardoor ze minder goed kunnen presteren op het moment dat ze het vliegtuig moeten verlaten. Na ejectie boven water wordt de piloot heel vlug zeeziek in zijn reddingsvlot, wat de wilskracht om te overleven wegneemt. 
     

     Oorzaken van luchtziekte 
      Fysiologische aspecten   
     
    De beweging veroorzaakt stimuli vanuit het gezichtveld, de halfcirkelvormige kanalen, de otoliet-organen en het proprioceptief systeem. De hersenen vergelijken deze inkomende stimuli met het normaal verwachtingspatroon. Indien één of andere stimulus buiten dit verwachtingspatroon valt kan luchtziekte optreden. 

    Als voorbeeld iemand die leest in een vliegtuig: zijn ogen zien een onbewegelijk blad papier en geven de indruk dat de omgeving niet beweegt; de otolieten en halfcirkelvormige kanalen sturen informatie door dat er wel degelijk een beweging is. 

    Door training en veelvuldige blootstelling gaat de piloot zich aanpassen aan de nieuwe situatie en verdwijnt de luchtziekte. Wanneer hij evenwel op zee is (of als een zeeman gaat vliegen), komt hij in een nieuw bewegingspatroon terecht en kan zeeziek worden. 

     
              Psychologische factoren   
     
    Angst voor bepaalde vliegmanoeuvres kan de oorzaak zijn van luchtziekte. Zo kan zelfs nausea en braken optreden in het vooruitzicht van een bepaalde beweging. Bij herhaalde blootstelling is er geen vooruitgang of kan zelfs verslechtering optreden. 

    Soms kan de spanning om goed te presteren zo groot zijn dar er "spanningsziekte" optreedt, zonder dat de eigenlijke vliegmanoeuvres de oorzaak zijn. Heel bekend is de student die moet braken voor een belangrijk examen. Zo ook kan de leerling-piloot onder enorme spanning staan als hij goed moet scoren onder de ogen van zijn instructeur. 
     

         Preventie van luchtziekte 
      Houdingsmaatregelen 
      Passagiers  Beperk de beweging van het hoofd 

    Gebruik een hoofdsteun 

    Ga neerliggen indien mogelijk 

    Sluit de ogen, tenzij duidelijk referentiepunten buiten het vliegtuig aanwezig zijn, zoals een duidelijke horizon 

    Lees niet

         Bemanning  Kunnen uiteraard niet gaan neerliggen. Daarom moeten ze zoveel mogelijk de hoofdbewegingen beperken, zonder dat een goede observatie van de buitenwereld vermindert. De veiligheid moet primeren. 

    Bij het gebruik van een verrekijker met het optisch beeld gestabiliseerd worden door ergens steun te gaan zoeken.

         Adaptie  De natuur heeft haar eigen remedie. De blootstelling moet geleidelijk toenemen in duur en intensiteit. Dit geldt niet alleen voor de leerling-piloten aan het begin van hun opleiding of bij de eerste acrobatische vluchten. Ook piloten die lange tijd afwezig geweest zijn na een verlof - of ziekteperiode moeten zeker de eerste dag "straight and level" vliegen. 

    De opgebouwde adaptie moet behouden blijven door frequent te vliegen. In ons regenland is dit niet altijd haalbaar. De adaptie kan verminderen na 2 à 3 dagen bij de ene en na enkele weken bij de andere, afhankelijk van het individu. 
     
     

         Behandeling van luchtziekte 
      In het Med C Aerospace is er een programma om leerling-piloten met blijvende luchtziekte te desensibiliseren . De leerling wordt gedurende een drietal weken blootgesteld aan opklimmende Coriolis stimulaties op de draaistoel. Dit wordt gecombineerd met oefeningen op de aerotrim en een psychologische begeleiding. 

    Verschillende medicamenten zijn voorhanden om luchtziekte te voorkomen. Het nadeel is dat ze ook de waakzaamheid verminderen. Zodoende moet men de voor - en nadelen afwegen. Dit kan verschillen naargelang het gaat om een piloot alleen of in multi-crew, om passagiers of om para's die onmiddellijk na het verlaten van het vliegtuig optimaal moeten presteren. 

    Ernstige en herhaaldelijk braken kan leiden tot uitdroging en verlies van elektrolyten. Dit neemt alle wilskracht om te overleven weg, zoadat volgende maatregelen van belang zijn: 

    Behoudt de inname van vloeistof, elektrolyten en calorieën; 

    gebruik medicatie tegen lucht - of zeeziekte langs parenterale weg (intramusculaire injectie) of langs anale weg door middel van suppositoirs; medicamenten die langs de mond genomen worden, zullen uitgebraakt worden; 

    ondersteunde maatregelen: laat de patiënt neerliggen en maak het hem comfortabel, dek hem warm toe, geef frisse lucht en stel hem gerust. 
     
 
-Top-